Het mag een gemeenplaats zijn dat iedere leerkracht zich moet inspannen om zijn leerlingen te begrijpen. Want zonder echt begrip van de leerling zijn de leerprestaties veeleer een toevalsproduct. Hoe moet het onderwijs eruit zien wanneer je de leerling maar oppervlakkig kent? De produc­tieve leraar probeert de leerling te begrijpen zodat daardoor bruggen gebouwd kunnen worden die het leren optillen boven het niveau van de dwang of het drillen. Het was het ideaal van Steiner dat de wekelijks plaatsvindende pedagogische vergadering in de scholen een voortdurende scholing zou vormen op de leerweg om de leerling te begrijpen. Hij noemde dat: 'Word psychologen!' Maar daarmee wordt geen normale psychologie bedoeld. Hij demonstreerde deze 'kunst van het leren-begrijpen' daadwerkelijk in de vergaderingen waaraan hij zelf vaak deelnam. Je kunt ook zeggen dat wanneer de taak van de school uit opvoeden en onderwijzen bestaat, dat dan het vermogen om de leerling te begrijpen en de daaruit voortvloeiende geïndividualiseerde omgang met de gemeenschap van de klas het eigenlijke keurmerk van een school vormen. Binnen het kader van de Pedagogische Sectie in Dornach werden de hier geschetste aanwijzingen opnieuw opgepakt en vandaaruit is de kunst van de kinder-/leerlingbespreking ontwikkeld. Die is te beschouwen als een kwaliteitsinstrument voor een lerarengemeenschap ten behoeve van de ontwikkeling van kinderen en leerlingen. Een bijzonder neveneffect van deze activiteit, voor zover die in het leven van een school tot gewoonte mocht worden, is dat van daaruit het hele pedagogische gebeuren in de school­gemeenschap een buitengewone stimulans kan krijgen.

Kort na de start van de vrijeschool in 1919 richtte Rudolf Steiner op verzoek van ouders van de school het vrije godsdienstonderwijs in, waarin – totaal onafhankelijk van elke kerkelijke richting – de natuurlijke religiositeit van de kinderen werd behoed, gevoed en begeleid. Herbert Hahn, de eerste leraar die de door Rudolf ­Steiner geïnitieerde lessen religieuze oriëntatie op zich nam, reikt in de cursus die in dit boek is weergegeven talloze gezichtspunten aan, ideeën, voorbeelden, achtergronden en praktische handvatten om op een vrije manier te werken aan religieuze oriëntatie en godsdienstonderwijs. Eerbied en respect voor de natuur, de aarde en de mens, begrip voor het menselijk streven dat zich uit in biografieën, en de uiteenzetting met de verschillende visies op het geestelijk leven van de mens zijn motieven en invalshoeken voor de verschillende leeftijdsgroepen. Dit boek kan een inspiratiebron zijn voor elke opvoeder en tevens geeft het voor zoekende mensen een schat aan beelden, gedachten en beschouwingen die een aansporing kunnen zijn voor een verdere eigen oriëntatie. ‘Groeit een kind zonder religieuze opvoeding op, dan ontwikkelt het zich als een slingerplant die zich zonder vaste steun niet van de grond kan opheffen. Hij gaat woekeren en blijft aan de grond gekluisterd.’